Friday, August 14, 2009

Mo chuid den Gaeilge


"Tá dul an Bhéarla ar a cuid Gaeilge." Chuir Dónal agam seo leis a mhúinteoir. Tá mé ag socrú ag bhainnean leis seo, chomh d'inis mé orm ar Leabhar Aghaidh inné.

Ag foghlaim Gaeilge nuair foghlameoir fásta go bhfuil deacair a dhéanamh. Ar ndóigh, tá nios deacra nuair cónaithe thar leor. Ní fhaigheann mé Gaeilge ar an bóthar go rialta; ní chloiseann mé sé ar an raidio go coitanta.

Ar scor ar bith, bím ag foghlaim Gaelige inniu! Ar beagán ar bheagán, tá duine eile ag foghlaim de na tíortha thar lear. Téann muid go Éirinn agus ag cónai ar an gcoigríoch gach lá.

Measaim go mbeadh is deacra ag spreagúil Gaeilge ar ball. Tá duine éagsúla ag teacht go Éirinn anois ar an domhain. Maítheadh an scrúdú ar scoil díobh go minic go nádúrtha. Mar sin, beidh mic léinn níos lu ag foghlaim Gaeilge ansin.

Níl aon amhras faoi. Tá dúshlán crua. Nílim ábalta déanamh freagra furasta ann.

Is mór a d'athraigh an tír. Tá athrach saoil ann. Níl tú ábalta fáil fíor-Gaeltacht ach in an rang dhían nó an brionglóid Fhiannach Phiarais. Tá fhíos acu ag rá as Béarla sa deireadh in Éirinn go luath.

Sa chéad chás de, ní fhillfear go brúidiúilacht múinteoira chomh san am a chuaigh thart triu Éirinn. Tógtar rogha a bhaint a foghlaim agus úsaid Gaeilge go saor. Os a choinne sin, b'fhéidir bheadh a bheith pobal le taobhú an teanga dhúchais seo gach lá agus amárach leis bród ina h-áit dhúchais.

Mar sin féin, chuala mé faoi deireanach (nasc: "Palma Nova") de réir abairt le cailín in An Droichead Nua. D'inis sí chuig mo chairde, a tuismitheoirí: "Iarraim gach duine in Éirinn ag labhairt as Gaeilge nuair go mbeidh mé ceannaire na h-Éirinn!" Gheofá sí breith a bhéil féin.

My share of Irish.

"The English's going from your share of Irish," (literal); "Your Irish has the shape of English" (figurative). Dan sent me this from his teacher. I'm in agreement concerning this, as I told him on FaceBook yesterday.

Learning Irish when an adult learner's hard to do. Of course, it's harder when living abroad. I don't see Irish on the road regularly; I don't hear it on the radio daily.

However, I'm studying Irish today! Little by little, there's other people learning from the lands overseas. We're going to Ireland to study but living elsewhere every day.

I judge it may be most difficult encouraging Irish in the future. There's different people coming into Ireland now from all over the world. They're granted exemption in school often, naturally. Therefore, there'll be fewer students learning Irish there.

There's no doubt about it. This is a tough challenge. There's no easy answer I can make.

The country's changed a lot. Times have transformed there. You're not able to find a pure-Irish-speaking area but in a strictly-disciplined classroom or Pearse's Fenian dream.

On the one hand, one will not return to brutality of a teacher as in times past through Ireland. Let somebody take a choice to learn and use Irish freely. On the other hand, perhaps the community should support this mother tongue every day and tomorrow with proper-pride in its native habitat.

All the same, I heard recently (link: "Palma Nova") about a sentence from a little girl in Drogheda. She told my friends, her parents: "I want everyone in Ireland speaking in Irish when I will be president of Ireland!" May she get her wish!

Image/ íomhá: "Acht Gaeilge, Aon Duine?"/Irish-language Act, Everyone?/ Ógra Shinn Féin. Le 'MacSaonordú'. 23 Feabhra/Feb. 2009. "Foghlaim Gaeilge, Aon Duine?"

No comments: